Geen belangrijk nieuws missen? Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief!
By subscribing you agree to with our Privacy Policy and provide consent to receive updates from our company.
Dank u! Uw inschrijving is ontvangen.
Oops! Er ging iets fout.
By subscribing you agree to with our Privacy Policy and provide consent to receive updates from our company.
De mens is nog steeds deels Neanderthaler, en dat heeft verschillende consequenties voor onze gezondheid. Neanderthaler genen verhogen bijvoorbeeld de kans op depressie.
Neanderthalers, onze woeste prehistorische neven en nichten, zijn inmiddels ongeveer 40.000 jaar geleden uitgestorven. Maar wat blijkt, in de wirwar van ons moderne genoom sluimeren nog steeds sporen van de Neanderthaler.
Onderzoeken hebben aangetoond dat dit Neanderthaler DNA niet alleen een historische curiositeit is, maar dat verschillende gezondheidsproblemen zijn gelinkt aan genetische varianten die we hebben geërfd van onze Neanderthaler voorouders, waaronder diabetes en depressie. In dit artikel verkennen we de link tussen onze gezondheid en ons Neanderthaler DNA.
Interbreeding tussen Neanderthalers en Homo sapiens, onze moderne menselijke voorouders, is een fascinerend hoofdstuk in de geschiedenis van de menselijke evolutie. Het is algemeen aanvaard onder wetenschappers dat er tijdens het Pleistoceen periode, toen zowel Neanderthalers als Homo sapiens door Europa en Azië migreerden, ontmoetingen en interacties tussen de twee groepen plaatsvonden.
Genetische analyses hebben aangetoond dat moderne mensen buiten Afrika sporen van Neanderthaler-DNA in hun genoom dragen. Dit bewijst dat er inderdaad interbreeding heeft plaatsgevonden tussen de twee menselijke groepen. Recente studies suggereren dat mensen van Euraziatische afkomst gemiddeld tussen de 1.8% en 2.6% van hun genoom van Neanderthaler oorsprong hebben.
Interessant genoeg is het proces van interbreeding niet uniform geweest over alle menselijke populaties. Studies hebben aangetoond dat mensen van Europese en Aziatische afkomst over het algemeen meer Neanderthaler-DNA dragen dan mensen van Afrikaanse afkomst. Dit komt omdat de genetische uitwisseling voornamelijk plaatsvond nadat moderne mensen uit Afrika migreerden en in contact kwamen met Neanderthalers in Eurazië.
Hoewel het Neanderthaler DNA ons heeft voorzien van een breed scala aan genetische variaties die onze overlevingskansen hebben vergroot, heeft het ook geleid tot een genetische erfenis die nog steeds voelbaar is in moderne populaties. Eén aspect waarin dit zich manifesteert, is in de verhoogde vatbaarheid voor bepaalde ziekten zoals depressie en diabetes.
Aan de positieve kant heeft het Neanderthaler DNA ons mogelijk geholpen om te overleven in uitdagende omstandigheden. Sommige studies suggereren dat bepaalde genetische varianten die we hebben geërfd van Neanderthalers, ons kunnen hebben geholpen om ons aan te passen aan nieuwe omgevingen, zoals die welke betrokken zijn bij de immunologische respons op ziekteverwekkers (Abi-Rached et al., 2011). Daarnaast zijn er aanwijzingen dat bepaalde eigenschappen zoals huid- en haarkleur, voortkomen uit Neanderthaler-DNA (Jégou et al., 2019).
Wetenschappers zeggen nu echter dat dezelfde Neanderthaler genen die de mens vroeger heeft geholpen te overleven in barre omstandigheden in de huidige tijd van overvloed een verhoogde kans geeft op o.a. diabetes en depressie.
Onderzoek heeft aangetoond dat bepaalde genetische varianten die we hebben geërfd van Neanderthalers, verband kunnen houden met een verhoogd risico op depressie (Hajdinjak et al., 2021). Evenzo zijn er genetische varianten van Neanderthaler-oorsprong geïdentificeerd die verband houden met een verhoogd risico op type 2 diabetes en andere stofwisselingsziekten (Ding et al., 2014).
Een van de biologische mechanismen die de link tussen Neanderthaler DNA en depressie kan verklaren, is de invloed ervan op het immuunsysteem. Onderzoek heeft aangetoond dat bepaalde genetische varianten afkomstig van Neanderthalers verband houden met een overactief immuunsysteem, wat kan leiden tot ontstekingsreacties in de hersenen die geassocieerd worden met depressie.
Dr. Janet Kelso, een expert op het gebied van Neanderthaler genetica, merkt op:
"Het Neanderthaler DNA dat we hebben geërfd, kan ons immuunsysteem beïnvloeden op manieren die onze geestelijke gezondheid kunnen beïnvloeden."
Bovendien zijn er aanwijzingen dat Neanderthaler genen die betrokken zijn bij de neurologische ontwikkeling van de hersenen ook een rol kunnen spelen bij depressie. Een studie gepubliceerd in het tijdschrift Science Advances (Hajdinjak et al., 2021) suggereert dat bepaalde genetische varianten die we delen met Neanderthalers invloed kunnen hebben op de werking van neurotransmitters zoals serotonine, die betrokken zijn bij stemming en emotie.
Dr. Svante Pääbo, een gerenommeerd paleogeneticus, legt uit:
"Het is mogelijk dat genetische varianten die we hebben geërfd van Neanderthalers onze gevoeligheid voor depressie beïnvloeden door de werking van neurotransmitters te veranderen."
Een ander voorbeeld is dat Neanderthaler DNA wat nog steeds in ons moderne genoom aanwezig is, mogelijk verband houdt met een verhoogd risico op diabetes type 2. Een studie gepubliceerd in het tijdschrift Nature heeft aangetoond dat bepaalde genetische varianten die we hebben geërfd van Neanderthalers verband houden met een verhoogd risico op diabetes type 2. Deze varianten zijn met name geassocieerd met de regulatie van bloedsuiker- en insulineniveaus, wat een belangrijke rol speelt bij het ontwikkelen van diabetes. Hoewel het exacte mechanisme achter deze associatie nog niet volledig begrepen is, suggereert het onderzoek dat Neanderthaler DNA een rol kan spelen bij het verstoren van de glucosehuishouding en insulinerespons in moderne mensen. Dit kan dan vervolgens leiden tot een verhoogd risico op diabetes type 2.
Terwijl ons Neanderthaler DNA ons heeft geholpen om te overleven en ons aan te passen aan verschillende omgevingen, brengt het ook genetische varianten met zich mee die ons vatbaarder kunnen maken voor depressie en andere aandoeningen. Door het vleugje Neanderthaler-DNA in ons genoom kunnen we een verhoogd risico lopen op bepaalde gezondheidsproblemen, zoals depressie en diabetes type 2.
Maar niet getreurd, de volgende keer dat je jezelf betrapt op een moment van woede in het verkeer of als je weer eens weinig zelfbeheersing hebt bij het zien van een stuk chocolade, kun je gewoon de schuld geven aan je Neanderthaler genen.
