Feit of fabel? Als je eenmaal dik bent geweest is afvallen moeilijker

Kunnen mensen die al eens dik zijn geweest minder makkelijk op gewicht blijven?

We hebben allemaal wel eens de frustrerende cyclus meegemaakt: afvallen, weer aankomen, en vervolgens weer proberen af te vallen. Het is als een eindeloos ritje in een achtbaan, waarbij de vetcellen in ons lichaam lijken te blijven smeken om meer. Maar wetenschappers waarschuwen nu dat deze strijd tegen de jojo niet alleen een mentale uitdaging is, maar ook wordt beïnvloed door biologische factoren die ons tegenwerken.

Het geheugen van vetcellen

Het geheugen van vetcellen, ook wel bekend als het adipocytengeheugen, verwijst naar het fenomeen waarbij vetcellen in het lichaam een 'geheugen' lijken te behouden van eerdere periodes van gewichtstoename en -verlies. Dit betekent dat zelfs nadat iemand gewicht heeft verloren, de vetcellen in hun lichaam een neiging hebben om weer te groeien en zich te vullen met vet wanneer er weer een overmaat aan calorieën wordt geconsumeerd.

Tijdens periodes van overeten en gewichtstoename nemen de vetcellen in het lichaam toe in omvang en aantal. Deze vetcellen slaan overtollige calorieën op in de vorm van vetten. Wanneer iemand vervolgens gewicht verliest, worden deze vetcellen kleiner doordat ze het opgeslagen vet afgeven als energie. Echter, zelfs nadat de vetcellen zijn verkleind, lijken ze een soort 'geheugen' te behouden van hun vorige omvang en blijven ze gevoelig voor het opslaan van vet bij toekomstige gewichtstoename.

Dit fenomeen heeft belangrijke implicaties voor gewichtsbeheersing. Mensen die eerder zwaarlijvig zijn geweest, hebben vaak een grotere neiging tot gewichtstoename en vinden het moeilijker om op gewicht te blijven, zelfs nadat ze zijn afgevallen. Het adipocytengeheugen kan ervoor zorgen dat deze personen sneller weer aankomen en dat het moeilijker wordt om vetverlies te handhaven.

Hoewel het exacte mechanisme achter het adipocytengeheugen nog niet volledig is begrepen, suggereren studies dat epigenetische veranderingen een rol kunnen spelen. Deze epigenetische veranderingen kunnen ervoor zorgen dat de vetcellen een 'geheugen' behouden van eerdere periodes van gewichtstoename en -verlies, wat de neiging tot gewichtstoename in de toekomst kan beïnvloeden.

Mentale en genetische factoren die op gewicht blijven belemmeren

Mentale en genetische factoren spelen een cruciale rol bij mensen die al eens dik zijn geweest en het moeilijk vinden om op gewicht te blijven. Deze factoren kunnen een aanzienlijke belemmering vormen voor het handhaven van gewichtsverlies op lange termijn, zelfs nadat ze succesvol zijn afgevallen.

Een belangrijke mentale factor is de psychologische reactie op gewichtsverlies en gewichtsbeheersing. Mensen die al eens dik zijn geweest, kunnen te maken krijgen met gevoelens van angst, stress en frustratie rondom eten en gewicht. Deze emoties kunnen leiden tot eetbuien, emotie-eten en andere disfunctionele eetgewoonten, waardoor het moeilijk wordt om op gewicht te blijven.

Daarnaast spelen genetische factoren een rol bij het bepalen van iemands gewicht en de neiging tot gewichtstoename na afvallen. Genetische varianten die verband houden met metabolisme, vetopslag, eetlustregulatie en lichaamsbeweging kunnen allemaal een rol spelen bij de vatbaarheid voor gewichtstoename. Mensen die al eens dik zijn geweest, kunnen genetische aanleg hebben die hen predisposeert voor overgewicht en moeilijkheden bij het handhaven van gewichtsverlies.

Bovendien kunnen genetische factoren die hebben bijgedragen aan het overgewicht in eerste instantie, niet noodzakelijkerwijs verdwijnen na het afvallen. Deze genetische aanleg kan blijven bestaan en een rol blijven spelen bij de regulatie van eetlust, metabolisme en vetopslag, zelfs nadat het gewicht is verloren. Dit kan resulteren in een verhoogd risico op terugval en het jojo-effect, waarbij mensen herhaaldelijk gewicht verliezen en weer aankomen in een vicieuze cyclus.

Conclusie

Gesteund door wetenschappelijk onderzoek kunnen we helaas bevestigen mensen die al eens dik zijn geweest minder makkelijk op gewicht blijven. Het zijn niet alleen de vetcellen die ons in de greep houden van de jojo. Mentale en genetische factoren kunnen ook bijdragen aan de moeilijkheden bij het op gewicht blijven voor mensen die al eens dik zijn geweest.

Dit wil natuurlijk niet zeggen dat je moet opgeven om vet te willen verliezen of om op gewicht te blijven.. Het betekent wel dat je er waarschijnlijk iets meer moeite voor zal moeten doen.